Hz Peygamberin Ahlaki Örnekliği
“Ben güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim.”[ İbn Hanbel, II, 381.]
İlk insan Hz Adem ve eşi Hz Havva yer yüzünde kalan ve yaşayan ilk insanlar olması sebebiyle bütün ahlaki kurallar iki kişi ve çevreleri arasında cereyan etmektedir. Sonra çocukları olunca ebeveynlerin birbirlerine karşı ahlaki kurallarıyla birlikte çocukların ebeveynlerine karşı, anne babaların çocuklarına ve çocukların birbirlerine ve çevrelerine karşı olmak üzere beş çeşit ahlak kuralları ortaya çıkmaktadır.
Sonra nesillere karşı, üst soya karşı, geniş akrabaya karşı, komşulara karşı, diğer mahalleler, diğer köyler, diğer şehirler, diğer devletler ve diğer milletlere hatta günümüzde diğer evrenlere karşı ahlaki kuralların genişlemesinden bahsedebiliriz. Yani insanlık geliştikçe ve genişledikçe yeni yeni ahlak kurallarıyla tanışmak durumunda kalmıştır.
Devirler değiştikçe geliştikçe yeni hadiseler karşısında yeni ahlaki kuralların çıkması da doğaldır. Devletin olduğu yerde idare ahlakından, devletlerin olduğu yerde de uluslar arası ahlak kurallarından bahsedilir. İnsanlığın ibtidai dönmelerinde olmayan teknolojiyi kullanma ahlakı da yeni çıkan ahlaki kurallardır. Ateşlerin silahların kullanımı, sosyal medyanın kullanımı, siber güvenlik yasaları, uzay yolculukları gibi onlarca belki yüzlerce yeni ahlaki kuralların ortaya çıkması kaçınılmazdır.
Yapılan bir binanın temellerinde tavanına süslemelerine kadar tam bir bananın yapımı gibi insanlığın ilkiyle başlayan ahlaki değerler de Hz Peygamber ile kemale ermiştir. Bir hadiste Hz Peygamber sas şöyle bir benzetme yapmaktadır. "Benimle benden önceki peygamberlerin misali şuna benzer. Bir adam bir ev inşa etmiş ve bir köşede bir kerpiç yeri hariç, evi güzelce yapıp süslemiş. Derken insanlar onun etrafını dolaşmaya başlamışlar. (Onun güzelliğine) hayran kalmış ve 'Keşke şu kerpiç de yerine konsaydı' demişler. İşte o kerpiç benim. Ben peygamberlerin sonuncusuyum." (Buhari, Menakıb, 18)
İlk insan eşi ve çocuklarına peygamber olarak gönderilmişken onun ahlaki kurallarının kısa bir çevrede olması normaldir. Sonraki dönemlerde gönderilen peygamberler ise bir topluluğa gönderilmiştir. Dolayısıyla onların ahlaki kuralları da bir toplumla sınırlıdır. Ancak Hz Peygamber bütün insanlığa gönderilmesi sebebiyle ahlaki kuralları da bütün insanlığı kapsayacak şekilde olması gayet normaldir hatta zorunludur.
Kuranı kerime baktığımızda aşağıdaki ayetler ve Hadis-i şerifler Hz Peygamberin ahlakı hakkında bize kapsayıcı ve yol gösterici bilgiler sunmaktadır.
"şüphesiz ki yüce bir ahlak üzeresin" (Kalem 68/4)
“İçinizden Allah’ın lütfuna ve ahiret gününe umut bağlayanlar, Allah’ı çokça ananlar için hiç şüphe yok ki, Resûlullah’ta güzel bir örneklik vardır.”[ Ahzâb, 33/21.]
“Sözlerin en doğrusu, Allah’ın kitabıdır. Rehberliğin en güzeli, Muhammed’in rehberliğidir.”[ Nesâî, Îdeyn, 22.]
Bir defasında “Ey müminlerin annesi, bana Resûlullah’ın ahlâkını anlatır mısın?” diye soran bir kişiye, Hz. Âişe validemiz şöyle cevap vermişti: “Sen Kur’an okumuyor musun? Onun ahlakı Kur’an’dı.”[ Ebû Dâvûd, Tatavvu’, 26.]
“Hiçb“Ben size, bir babanın evladına öğrettiği gibi öğretiyorum”[ İbn Mâce, Tahâret, 16.]
Bir anne baba, çocuğuna güzel terbiyeden daha kıymetli bir bağışta bulunamaz.”[ Tirmizî, Birr, 33.]
